Τώρα είναι ευκαιρία, πέρα από τα μέτρα που αντιμετωπίζουν την υπογεννητικότητα και την ερήμωση της υπαίθρου, τα εκπαιδευτικά σωματεία και οι ενώσεις γονέων να εντείνουν τον αγώνα τους για μείωση των μαθητών ανά τμήμα έτσι ώστε να “αναπνεύσουν” οι τάξεις και να γίνεται καλύτερα το μάθημα.
Λίγο πριν από τις αρχές του προηγούμενου σχολικού έτους, στο ΦΕΚ 4582/30-8-2022 “Ιδρύσεις, καταργήσεις, συγχωνεύσεις, υποβιβασμοί και προαγωγές Δημοτικών Σχολείων και Νηπιαγωγείων 2022-2023 ” καταγράφηκαν εκατοντάδες καταργήσεις, συγχωνεύσεις, Δημοτικών και Νηπιαγωγείων.
Αντίστοιχα, λίγο πριν από τις αρχές του τρέχοντος σχολικού έτους 2023-2024, σε μια σειρά ΦΕΚ που εκδόθηκαν τον Ιούλιο, τον Αύγουστο και τον Σεπτέμβριο του 2023 καταγράφονται πάνω από 250 δημοτικά σχολεία και νηπιαγωγεία που συγχωνεύονται ή κλείνουν τελείως τις πόρτες τους στους μαθητές για το σχολικό έτος 2023- 2024.
Το φαινόμενο της αναστολής ή της κατάργησης της λειτουργίας σχολικών μονάδων σε όλη την Ελλάδα έχει πάρει εκρηκτικές μορφές τα τελευταία χρόνια.
Η κεντρική Μακεδονία, η Ανατολική Μακεδονία και Θράκη και η Ήπειρος είναι δυστυχώς «πρωταθλήτριες» στο κλείσιμο σχολείων. Με αποφάσεις των αρμοδίων οργάνων το καλοκαίρι του 2023 μπήκαν σε αναστολή λειτουργίας 117 σχολεία στην Κεντρική Μακεδονία, 31 σχολεία στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη και 29 σχολεία στην Ήπειρο
«Τα σχολεία μαζί με άλλες υποδομές (ταχυδρομείο, σιδηροδρομικός σταθμός κλπ.) αποτελούν έναν παράγοντα που λειτουργεί επικουρικά στην απόφαση ενός ανθρώπου ή μιας οικογένειας να παραμείνει στον τόπο της», λέει στα «ΝΕΑ» ο Βύρωνας Κοτζαμάνης, καθηγητής Δημογραφίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και επιστημονικός υπεύθυνος του προγράμματος «Δημογραφικά Προτάγματα στην Ερευνα και την Πρακτική στην Ελλάδα».
«Από το 1980 φθίνουν οι γεννήσεις και αναμένεται να σταθεροποιηθούν περίπου στις 72.000-80.000 ανά έτος. Αυτό σημαίνει πως κάθε χρόνο μπαίνουν στο σχολείο ισάριθμα παιδιά πανελλαδικά», συνεχίζει ο καθηγητής Δημογραφίας. Σύμφωνα με τα στοιχεία της απογραφής της ΕΛΣΤΑΤ για το 2021, σήμερα ζουν στην Ελλάδα 881.491 παιδιά ηλικίας 0-9 ετών, καταγράφοντας μείωση της τάξης του 16% σε σύγκριση με το 2011.
Όπως προκύπτει από τα στοιχεία γεννήσεων της ΕΛΣΤΑΤ (https://www.statistics.gr/el/statistics/-/publication/SPO03/-) έρχονται δύσκολες μέρες για τη Δευτεροβάθμια εκπαίδευση από το 2024-2025.
Ενώ το 2010 είχαμε περίπου 115.000 γεννήσεις μια δεκαετία μετά, το 2021 είχαμε μόλις 85.000 γεννήσεις, δηλαδή περίπου 30.000 λιγότερα παιδιά.
Σύμφωνα με σχετική έρευνα του ΙΟΒΕ , αν συνεχιστεί η ίδια τάση υπογεννητικότητας, μέχρι το 2035 θα έχουν «εξαφανιστεί» 430.000 μαθητές, δηλαδή το 1/3 όσων φοιτούν σήμερα.
Δηλαδή θα έχουν «εξαφανιστεί» το 29,2 των σχολείων.
Από την περυσινή και φετινή χρονιά άρχισε να αποτυπώνεται για τα καλά η δραματική πτώση των γεννήσεων στη λειτουργία του γυμνασίου, ενώ το ίδιο θα συμβεί στα λύκεια από το 2025 και μετά. Εάν δεν αντιστραφεί η κατάσταση, το ΙΟΒΕ υπολογίζει ότι μέχρι το 2035 ο συνολικός αριθμός μαθητών στα σχολεία θα έχει μειωθεί σε 1.050.000, έναντι 1.480.000 το 2008, δηλαδή το 1/3 όσων φοιτούν σήμερα.
Επομένως, είναι λογικό να εκτιμήσει κανείς πως οι περιοχές που καταγράφουν τη μεγαλύτερη δημογραφική ύφεση, ειδικά στις σχολικές ηλικίες, είναι πιο ευάλωτες στην κατάργηση και συγχώνευση σχολικών μονάδων. Σύμφωνα με την απογραφή του 2021, τον μεγαλύτερο κίνδυνο φαίνεται να αντιμετωπίζει η Δυτική Μακεδονία, όπου ο πληθυσμός των παιδιών ηλικίας 0-9 έχει μειωθεί κατά 27,2% (19.394 από 26.629), ενώ τα άτομα ηλικίας 10-19 έχουν μειωθεί κατά 14,6% (25.670 από 30.073). Ακολουθούν Ανατολική Μακεδονία και Θράκη (μείωση 22,5% στις ηλικίες 0-9, μείωση 4,2% στις ηλικίες 10-19), Στερεά Ελλάδα (μειώσεις 22,2% και 6,4% αντίστοιχα) και Κεντρική Μακεδονία (μειώσεις 22% και 2,2% αντίστοιχα).
Αντιθέτως, τα νησιά του Νότιου Αιγαίου και του Ιονίου δείχνουν να αντιμετωπίζουν τον μικρότερο κίνδυνο, καθώς ο πληθυσμός τους στις ηλικίες 0-9 έχει μειωθεί κατά 2% και 8,5% αντίστοιχα, ενώ τα άτομα ηλικίας 10-19 έχουν αυξηθεί κατά 8,5% στο Νότιο Αιγαίο και έχουν διατηρηθεί στον ίδιο περίπου αριθμό στο Ιόνιο.
Τώρα πρέπει να μπει μπροστά η εκπαιδευτική κοινότητα, οι γονείς και οι μαθητές
Πρόκειται για μια εκπαιδευτική κρίση που χρόνια τώρα ταλανίζει την χώρα και την παιδεία μας, ωστόσο τώρα έχει αρχίσει να παίρνει κατακλυσμιαία χαρακτηριστικά. Η λέξη κρίση στα κινέζικα σημαίνει κίνδυνος και ευκαιρία. Ακριβώς αυτό πρέπει να προσέξει η εκπαιδευτική κοινότητα, οι ενώσεις γονέων και οι μαθητές.
Τώρα είναι ευκαιρία, πέρα από τα μέτρα που αντιμετωπίζουν την υπογεννητικότητα και την ερήμωση της υπαίθρου, τα εκπαιδευτικά σωματεία και οι ενώσεις γονέων να εντείνουν τον αγώνα τους για μείωση των μαθητών ανά τμήμα έτσι ώστε να “αναπνεύσουν” οι τάξεις και να γίνεται καλύτερα το μάθημα.
Γιατί αν δεν το κάνουν όσοι αναπνέουν την κιμωλία στην τάξη είναι σίγουρο ότι θα το κάνουν τα υπουργικά επιτελεία και η κυρίαρχη εκπαιδευτική πολιτική η οποία ονειρεύεται να μειώσει τις δημόσιες δαπάνες μέσα από τη μείωση των προσλήψεων αναπληρωτών εκπαιδευτικών.
