Στη νομική διαδικασία που έχει κινήσει η Νότια Αφρική κατά του Ισραήλ για τη Λωρίδα της Γάζα παρεμβαίνει επισήμως το Βέλγιο, όπως ανακοίνωσε το Διεθνές Δικαστήριο.
Η κίνηση εντάσσεται σε μια ευρύτερη διεθνή κινητικότητα γύρω από την πολύκροτη υπόθεση, η οποία εξετάζει αν ο πόλεμος στη Γάζα παραβιάζει τη Σύμβαση του 1948 για την Πρόληψη και Καταστολή του Εγκλήματος της Γενοκτονίας.
Τι ανακοίνωσε το Διεθνές Δικαστήριο
Σε ανακοίνωσή του το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης γνωστοποίησε ότι το Βέλγιο κατέθεσε επίσημη δήλωση παρέμβασης στην υπόθεση, η οποία εκκρεμεί ενώπιον του ανώτατου δικαστικού οργάνου του ΟΗΕ.
Η παρέμβαση αυτή δεν συνεπάγεται ότι οι Βρυξέλλες υιοθετούν τις κατηγορίες της Νότιας Αφρικής ούτε ότι λαμβάνουν θέση υπέρ του Ισραήλ.
Ποιες άλλες χώρες έχουν ενταχθεί
Το Βέλγιο προστίθεται σε έναν αυξανόμενο κατάλογο κρατών που έχουν ήδη ζητήσει να τονίσουν τη θέση τους στην υπόθεση. Μεταξύ αυτών συγκαταλέγονται η Βραζιλία, η Ιρλανδία, η Βολιβία, η Κολομβία, η Λιβύη, η Ισπανία και το Μεξικό.
Η μαζική αυτή συμμετοχή αναδεικνύει τη διεθνή βαρύτητα της υπόθεσης και τον ρόλο της ως σημείο αναφοράς για το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο.
Η απόφαση του Ιανουαρίου 2024 και τα «προσωρινά μέτρα»
Η υπόθεση κατατέθηκε από τη Νότια Αφρική τον Δεκέμβριο του 2023. Τον Ιανουάριο του 2024, το Διεθνές Δικαστήριο εξέδωσε μια ιδιαίτερα σημαντική απόφαση, χωρίς να κρίνει επί της ουσίας αν διαπράττεται γενοκτονία.
Το δικαστήριο διέταξε προσωρινά μέτρα, καλώντας το Ισραήλ:
να λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα για την αποτροπή πράξεων γενοκτονίας,
να προλαμβάνει και να τιμωρεί τη δημόσια υποκίνηση σε τέτοιες πράξεις,
να επιτρέψει την απρόσκοπτη είσοδο και διανομή ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα.
Οι αποφάσεις αυτές είναι νομικά δεσμευτικές, αν και το Δικαστήριο δεν διαθέτει μηχανισμό επιβολής της συμμόρφωσης.
Η στάση του Ισραήλ και οι διεθνείς αντιδράσεις
Η ισραηλινή κυβέρνηση απορρίπτει εξαρχής τις κατηγορίες και έχει καταγγείλει τη διαδικασία, χαρακτηρίζοντάς την πολιτικά υποκινούμενη.
Την ίδια στιγμή, οι Ηνωμένες Πολιτείες και αρκετοί Ευρωπαίοι σύμμαχοί τους εξακολουθούν να παρέχουν στρατιωτική και οικονομική στήριξη στο Ισραήλ.
Η Ουάσινγκτον έχει απορρίψει τη νομική βάση της προσφυγής της Νότιας Αφρικής, ενώ Αμερικανοί βουλευτές έχουν ασκήσει σφοδρή κριτική στην Πρετόρια, φτάνοντας ακόμη και σε απειλές.
Ο πόλεμος και ο ανθρώπινος απολογισμός
Ο πόλεμος ξέσπασε στις 7 Οκτωβρίου 2023, μετά την τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς στο νότιο Ισραήλ, κατά την οποία σκοτώθηκαν περισσότεροι από 1.200 άνθρωποι, στην πλειονότητά τους άμαχοι, σύμφωνα με επίσημα ισραηλινά στοιχεία.
Στη Γάζα, ο απολογισμός είναι δραματικός: τουλάχιστον 70.369 νεκροί, κυρίως γυναίκες και παιδιά, σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας της Χαμάς, στοιχεία που ο ΟΗΕ θεωρεί αξιόπιστα.
Παράλληλα, σχεδόν το σύνολο του πληθυσμού του παλαιστινιακού θύλακα —περίπου 2,2 εκατομμύρια άνθρωποι πριν από τον πόλεμο— έχει εκτοπιστεί.
Η αναγνώριση παλαιστινιακού κράτους και οι επιφυλάξεις
Τον Σεπτέμβριο, το Βέλγιο, η Γαλλία, ο Καναδάς και άλλες χώρες ανακοίνωσαν την πρόθεσή τους να προχωρήσουν στην αναγνώριση κράτους της Παλαιστίνη.
Ωστόσο, στο Βέλγιο η διαδικασία δεν έχει ακόμη επισημοποιηθεί. Οι Βρυξέλλες θέτουν ως προϋπόθεση την απομάκρυνση της Χαμάς από την εξουσία στα παλαιστινιακά εδάφη, πριν υπογραφεί η σχετική βασιλική διαταγή.
