Η στήριξη από τον περίγυρο είναι σημαντική για τους ανθρώπους σε κάθε στάδιο της ζωής τους και τους δημιουργεί αισθήματα ικανοποίησης και ευχαρίστησης.
Παρομοίως, και στον εργασιακό χώρο, η στήριξη από τον κοινωνικό περίγυρο είναι καθοριστική για τα άτομα και τους οργανισμούς, καθώς η πεποίθηση των εργαζομένων ότι έχουν τη στήριξη των συνεργατών τους μπορούν να οδηγήσουν σε επιθυμητές εργασιακές συμπεριφορές. Είναι, λοιπόν, φανερό πως οι συνάδελφοι δεν είναι απλώς ένα ζωτικό μέρος του κοινωνικού περιβάλλοντος της εργασίας , αλλά μπορούν με τη συμπεριφορά τους να καθορίσουν σημαντικά το περιβάλλον αυτό.
Η υποστήριξη από τους συναδέλφους μπορεί να έχει τις εξής μορφές:
- συναισθηματική στήριξη, δηλαδή αίσθημα αποδοχής και υποστήριξης,
- πληροφοριακή στήριξη, δηλαδή προσφορά συμβουλών και καθοδήγησης,
- πρακτική υποστήριξη, που αναφέρεται στην παροχή υλικής βοήθειας και τέλος,
- συντροφικότητα, που είναι η ανάπτυξη μιας βαθύτερης σχέσης.
Σύμφωνα με τη θεωρία της κοινωνικής ανταλλαγής…
…οι θετικές εργασιακές σχέσεις είναι σημαντικά μέσα συναισθηματικής και ψυχολογικής στήριξης για τους εργαζομένους. Οι κοινωνικοί δεσμοί που διαμορφώνονται μέσα από την κοινωνική στήριξη αυξάνουν τις πιθανότητες οι εργαζόμενοι να βιώσουν θετικά συναισθήματα. Όταν ένας εργαζόμενος αισθάνεται ότι έχει τη συμπάθεια συναδέλφων με παρόμοια εργασιακή θέση με τη δική του, είναι πιο πιθανό να βιώνει ένα συνολικό, θετικό εργασιακό κλίμα. Αυτό συμβαίνει επειδή ικανοποιείται η ανάγκη του εργαζόμενου για ταύτιση και έτσι μειώνονται οι αρνητικές επιπτώσεις του εργασιακού άγχους. Η πεποίθηση ότι κάποιος λαμβάνει υποστήριξη από τους συναδέλφους και το γεγονός ότι υπάρχουν σχέσεις κοινωνικής ανταλλαγής, δημιουργεί διάφορους πόρους, όπως είναι η ψυχική ανθεκτικότητα και το συναίσθημα ότι τα άτομα είναι ικανά να εκπληρώσουν σημαντικούς στόχους.
Γιατί είναι σημαντική η στήριξη από τους συναδέλφους;
Επειδή, όπως προαναφέρθηκε, τα άτομα που βρίσκονται σε παρόμοια θέση με τη δική μας προσφέρουν την πιο αποτελεσματική μορφή κοινωνικής στήριξης σε αγχωτικές συνθήκες, η στήριξη από τους συναδέλφους έχει τη δυνατότητα να είναι ιδιαίτερα ευεργετική. Οι συνάδελφοι παρέχουν διάφορους τύπους υποστήριξης ο ένας στον άλλο, συμπεριλαμβανομένου του απλού διαμοιρασμού πληροφοριών, αλλά και πιο έντονες συναισθηματικές μορφές στήριξης όπως η παροχή συμβουλευτικής ως προς τα προβλήματα των συνεργατών τους. Γενικά, η αντίληψη κάποιου ότι οι συνάδελφοί του τον στηρίζουν έχει πληθώρα θετικών αποτελεσμάτων, όπως είναι η θετική στάση απέναντι στο εργασιακό άγχος, η βελτίωση της αποδοτικότητας, η αύξηση των κινήτρων, η επαγγελματική ανάπτυξη και η ενίσχυση της δέσμευσης προς τη δουλειά και τον οργανισμό.
Πιο συγκεκριμένα, ένας τρόπος κατά τον οποίο οι συνάδελφοι καθορίζουν το εργασιακό περιβάλλον είναι όταν χρησιμεύουν ως πηγή βοήθειας και πληροφοριών, τα οποία συνεισφέρουν στη μείωση της ασάφειας, των συγκρούσεων και του φόρτου εργασίας των συναδέλφων τους. Επιπρόσθετα, η υποστήριξη των συναδέλφων παρέχει την ευκαιρία στους εργαζόμενους να μοιράζονται εξειδικευμένες γνώσεις και ενθάρρυνση. Έτσι, οι πράξεις των συναδέλφων μπορούν να οδηγήσουν σε υψηλότερη ικανοποίηση και δέσμευση προς τη δουλειά αλλά και προς τον οργανισμό. Ακόμα, οι υποστηρικτικές σχέσεις στο χώρο εργασίας μπορούν να συμβάλλουν στην ευημερία των εργαζομένων και στην αυξημένη παραγωγικότητα, με αποτέλεσμα τη βελτίωση της απόδοσης και τη μείωση του άγχους. Μια άλλη μορφή στήριξης είναι η συναισθηματική υποστήριξη από τους συναδέλφους. Οι εργαζόμενοι που βιώνουν αυτή τη μορφή στήριξης αναφέρουν λιγότερο εργασιακό άγχος, περισσότερη ασφάλεια και μεγαλύτερη ικανοποίηση από την εργασία σε σύγκριση με τους υπαλλήλους που αντιμετωπίζουν κακή συνοχή στην εργασιακή τους ομάδα ή μειωμένη κοινωνική υποστήριξη.
Τέλος, σύμφωνα με τα παραπάνω, τα άτομα που νιώθουν ότι λαμβάνουν κοινωνική στήριξη μπορούν να ανταπεξέλθουν πιο αποτελεσματικά σε αγχώδεις καταστάσεις. Με άλλα λόγια, η κοινωνική στήριξη μπορεί να ελαττώσει τις αρνητικές συνέπειες του στρες στην ψυχική ευημερία. Αυτό σημαίνει ότι η εμπειρία του στρες που προκύπτει από την κακομεταχείριση άλλων στη δουλειά, θα είναι λιγότερο έντονη για όσους έχουν υποστηρικτικούς συναδέλφους, σε αντίθεση με όσους αισθάνονται ότι δεν έχουν στήριξη.Έτσι , οι εργαζόμενοι που πιστεύουν ότι λαμβάνουν άδικη μεταχείριση από τους ανωτέρους τους (π.χ. τον επόπτη τους), επωφελούνται σημαντικά από το να έχουν υποστηρικτικούς συναδέλφους.
Πρακτικές εφαρμογές για τον εργασιακό χώρο
Με την υποστήριξη συναδέλφων, οι εργαζόμενοι μπορούν να ικανοποιήσουν τις ανάγκες τους για κοινωνικοποίηση και σεβασμό και να αποδειχθούν χρήσιμοι σε μια ομάδα. Η στήριξη από τους συναδέλφους, όπως προαναφέρθηκε, έχει θετικές συνέπειες και για τους εργαζόμενους αλλά και για τον ίδιο τον οργανισμό. Συνεπώς, τα ανώτερα στελέχη των οργανισμών είναι ωφέλιμο να δίνουν ιδιαίτερη προσοχή στη δημιουργία εργασιακών ομάδων και στην ενίσχυση της συνεργασίας και της υποστήριξης μεταξύ των υπαλλήλων. Για παράδειγμα, εργασιακά σεμινάρια και εκπαίδευση στον τομέα της επιτυχημένης συνεργασίας και αλληλοβοήθειας μεταξύ των ατόμων μιας εργασιακής ομάδας, μπορούν να συνεισφέρουν στην καλύτερη ψυχική υγεία των εργαζομένων και να αυξήσουν την παραμονή τους σε έναν οργανισμό.
Ακόμη, οι οργανισμοί είναι σημαντικό να κινηθούν προς μια εταιρική κουλτούρα που να ευνοεί και να προωθεί την ομαδική εργασία και την αφοσίωση των εργαζομένων στη θετική σχέση με τους συναδέλφους τους. Στα πλαίσια της κουλτούρας αυτής, θα πρέπει οι εργαζόμενοι ενός οργανισμού να μπορούν ελεύθερα να εκφράσουν τους προβληματισμούς και το άγχος τους στους συναδέλφους τους και να μπορούν να αναζητούν την υποστήριξή τους όποτε αυτή είναι αναγκαία. Αντίστοιχα, τα νέα μέλη που θα εισέρχονται στον οργανισμό, πρέπει να κατανοούν την αναγκαιότητα της κουλτούρας θετικής συνεργασίας και να αφομοιώνονται με επιτυχία στο νέο εργασιακό περιβάλλον. Μια τέτοια κουλτούρα, αφενός, θα επιφέρει τη μείωση του εργασιακού άγχους, και αφετέρου, θα καλλιεργήσει την πεποίθηση ότι η εχθρότητα μεταξύ συνεργατών θα πρέπει να αποφεύγεται. Συνεπώς, περιστατικά εργασιακού εκφοβισμου θα είναι πιο πιθανό να εκλείψουν.
Ολοκληρώνοντας, οι συνάδελφοι αποτελούν σημαντικό μέρος της εργασιακής καθημερινότητας, και μπορούν με τη στήριξη τους να κάνουν την καθημερινότητα αυτή πιο ευχάριστη και παραγωγική, μειώνοντας το εργασιακό άγχος. Είναι λοιπόν σημαντικό οι οργανισμοί να επενδύουν στις καλές ομαδικές σχέσεις μέσα στα εργασιακά πλαίσια και να προωθούν τη θετική συνεργασία και τη διαμόρφωση υποστηρικτικών εργασιακών δεσμών.
Το παρόν άρθρο δεν αποτελεί και δεν υποκαθιστά ιατρική συμβουλή, διάγνωση ή θεραπεία. Οι πληροφορίες παρέχονται υπεύθυνα από αξιόπιστες πηγές για ενημερωτικούς σκοπούς.
Γράφει η: Ιωάννα Κουτσιώνα, Εργασιακή Ψυχολόγος MSc
Ευχαριστούμε τo WellnessLab για τη συνεργασία
