Ο διορισμός της ανακοινώθηκε λίγες μόλις ημέρες μετά την επανεκλογή της 78χρονης Νάνσι Πελόσι στην προεδρία της Βουλής των Αντιπροσώπων, που γίνεται έτσι η ισχυρότερη εκλεγμένη γυναίκα στις ΗΠΑ. Την ίδια στιγμή, η βουλευτής Μαξίν Ουότερς έγινε η πρώτη Αφροαμερικανή επικεφαλής της πανίσχυρης Επιτροπής Τραπεζικών Υποθέσεων, σε ηλικία 80 ετών.
Ο διορισμός της κ. Ζιρίνσκι ανακοινώθηκε λίγη ώρα προτού η 71χρονη ηθοποιός Γκλεν Κλόουζ επικρατήσει επί τεσσάρων νεότερών της γυναικών, για να κερδίσει το βραβείο της Χρυσής Σφαίρας για την καλύτερη ηθοποιό.
Ολα δείχνουν ότι οι μεγαλύτερες γυναίκες, παραδοσιακά «αόρατες» ή παραγκωνισμένες, αρχίζουν να αποκτούν πρωτόγνωρη ισχύ, σημειώνοντας μικρή αλλά σημαντική πρόοδο.
Τρόπος σκέψης
«Η ηλικία δεν πρέπει να σας απασχολεί. Είναι τρόπος σκέψης. Εχω τόση ενέργεια, που οι υφιστάμενοί μου πήγαν να λιποθυμήσουν από την κούραση, όταν δοκίμασα για πρώτη φορά καφεϊνούχο ποτό», λέει η κ. Ζιρίνσκι, ερωτηθείσα για τις επιπτώσεις της ηλικίας της στις εργασιακές της συνήθειες.
Ανδρες έχουν διοικήσει μεγάλες επιχειρήσεις και οργανισμούς στην έβδομη και όγδοη δεκαετία της ζωής τους, διατηρώντας ανέπαφα την ισχύ και το κύρος τους. Το κίνημα καταγγελίας κρουσμάτων σεξουαλικής παρενόχλησης και κακοποίησης #MeToo, όμως, οδήγησε στην ανατροπή ορισμένων ιδιαίτερα προβεβλημένων ανδρών, από τον 69χρονο αποπεμφθέντα από την ηγεσία του δικτύου CBS, Λες Μούνβες, μέχρι και τον 77χρονο δημοφιλή δημοσιογράφο και παρουσιαστή Τσάρλι Ρόουζ.
Η Σούζαν Ντάγκλας, καθηγήτρια μέσων ενημέρωσης στο Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν και συγγραφέας βιβλίου για την ισχύ ηλικιωμένων γυναικών, κάνει λόγο για «δημογραφική επανάσταση» στον αριθμό, στην ποικιλία και στην ποιότητα των θέσεων εργασίας που προσφέρονται σε γυναίκες άνω των 60 ετών.
«Οι ηλικιωμένες γυναίκες λένε σήμερα ότι παραμένουν εναργείς και επιμένουν ότι έχουν ακόμη πολλά να προσφέρουν, αρνούμενες να καταδικαστούν σε επαγγελματική αφάνεια», λέει η κ. Ντάγκλας.
«Οι αντιλήψεις γύρω από τις διοικητικές ικανότητες έχουν μεταβληθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια», επισημαίνει η βετεράνος παρουσιάστρια τηλεοπτικών ειδήσεων Κέιτι Κούρικ, που γιόρτασε πρόσφατα τα 62α γενέθλιά της. Οι γυναίκες κάποιας ηλικίας διηγούνται μεταξύ τους το παρακάτω ανέκδοτο: μπορείς να μπεις σε κατάστημα και να κλέψεις ό,τι θέλεις, καθώς κανείς δεν θα σε παρατηρήσει.
Αόρατες
Οι ηλικιωμένες γυναίκες αναμένεται να «εξαφανιστούν στα παρασκήνια», όπως χαρακτηριστικά λέει η πανεπιστημιακός Τζόαν Ουίλιαμς, καθώς θεωρούνται αόρατες, εξαιτίας της χρονικής απόστασης που τις χωρίζει από τη σεξουαλική τους ακμή. Οσοι εκτιμούν ότι οι απόψεις αυτές τείνουν να εξαφανιστούν, ας αναλογιστούν το κρούσμα του Γάλλου συγγραφέα Γιαν Μουά, ο οποίος δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι δεν παρατηρεί καν τις γυναίκες άνω των 50 ετών. Την ώρα που η κοινωνία εκτιμά ότι η αξία των ανδρών ενισχύεται με το πέρας του χρόνου, αυτή των γυναικών αντιμετωπίζεται ως φθίνουσα. Στο βιβλίο της «The Beauty Bias» (Η προκατάληψη της ομορφιάς), η καθηγήτρια Νομικής του Πανεπιστημίου Στάνφορντ, Ντέμπρα Ρόουντ, εξηγεί πως τα ψαρά μαλλιά και οι ρυτίδες στο μέτωπο των ανδρών περιγράφονται ως «γοητευτικά», ενώ τα σημάδια γήρατος στις γυναίκες μπορούν να οδηγήσουν στην επαγγελματική τους περιθωριοποίηση ή ακόμη και τη λοιδορία, εάν υιοθετήσουν νεανικές συνήθειες.
Καμία έκπληξη δεν προκαλεί έτσι το συμπέρασμα έρευνας του περιοδικού TIME, η οποία έδειξε ότι ενώ οι άνδρες ηθοποιοί βιώνουν την επαγγελματική τους ακμή στα 46 τους χρόνια, οι γυναίκες συνάδελφοί τους θεωρούνται «πολύ μεγάλες για ρόλους» από τα 30. «Καθώς ο Τζέιμς Μποντ γερνούσε, οι φιλενάδες του γίνονταν ολοένα και πιο νέες. Είναι πολύ ενοχλητικό», τονίζει η Βρετανίδα ηθοποιός Ελεν Μίρεν.
Σε άλλη έρευνα, που δημοσιεύθηκε πριν από μερικά χρόνια στο Newsweek, 84% των υπεύθυνων προσλήψεων στον επιχειρηματικό χώρο ανέφεραν ότι οι ηλικιωμένες γυναίκες δεν εμπνέουν εμπιστοσύνη στους εργοδότες.
«Οι διακρίσεις γύρω από την ηλικία είναι οι τελευταίες επιτρεπτές στη σύγχρονη κοινωνία, ενώ συνδυάζονται συνήθως με προκατάληψη κατά των γυναικών», λέει η δρ Ντάγκλας.
Καμία ανοχή στην αδικία
«Το γυναικείο κίνημα δημιούργησε γενιές ισχυρών γυναικών. Υπήρξαμε εργαζόμενες, γνωρίσαμε επιτυχία στους επαγγελματικούς μας τομείς και τώρα βλέπουμε τα αποτελέσματα. Νιώθουμε άνετα στο σώμα μας, δεν ανεχόμαστε την αδικία και έχουμε αναπτύξει αδελφοσύνη μεταξύ μας», λέει η Ντόνα Σαλάλα, Δημοκρατική βουλευτής από τη Φλόριντα, που στα 78 της χρόνια ήταν η γηραιότερη γυναίκα στη Βουλή των Αντιπροσώπων.
«Οι ηλικιωμένες γυναίκες αποδεικνύονται επαγγελματικά έτοιμες για όλα, γιατί δεν έχουν τίποτα να χάσουν. Ειδικότερα οι Αφροαμερικανές κάποιας ηλικίας έχουν ζήσει τόσες δυσκολίες, που δεν φοβούνται τίποτα», λέει η πρώην επικεφαλής επικοινωνίας της Χίλαρι Κλίντον, Ζερλίνα Μάξουελ.
Αλλοι υποστηρίζουν ότι η σύγχρονη αμερικανική κοινωνία μεταλλάσσεται με γοργό ρυθμό, αποδεχόμενη ολοένα και πιο εύκολα τους ηλικιωμένους, οι οποίοι θα αποτελούν σύντομα πλειοψηφία του πληθυσμού. «Εχω γιορτάσει όλα τα γενέθλιά μου. Ποια θα ήταν η εναλλακτική μου; Να παραπονιέμαι και να μεμψιμοιρώ; Πιστεύω ότι αν το μυαλό και το σώμα είναι υγιή και αγαπάς ό,τι κάνεις, δεν υπάρχει πρόβλημα. Είμαι 64 ετών και είμαι πολύ υπερήφανη», λέει η Γκέιλ Κινγκ, συμπαρουσιάστρια της πρωινής ενημερωτικής εκπομπής «CBS This Morning».
Τα στοιχεία
Το 2016, το προσδόκιμο ζωής των γυναικών στις ΗΠΑ ήταν 81,1 χρόνια, ενώ των ανδρών 76,1. Σχεδόν το ένα τρίτο των γυναικών ηλικίας 65-69 ετών εργάζεται, ενώ το ποσοστό αυτό ήταν 15% στα τέλη της δεκαετίας του 1980, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα των οικονομολόγων του Χάρβαρντ, Κλόντια Γκόλντιν και Λόρενς Κατζ.
Ποσοστό 18% των γυναικών ηλικίας 70-74 ετών είναι επαγγελματικά ενεργές, από 8% το 1989. Η παραμονή στην ενεργό αγορά εργασίας είναι πιο κοινή για τις γυναίκες που διαθέτουν ανώτερη εκπαίδευση και αποταμιεύσεις, ενώ όσες είναι άνεργες έχουν περισσότερες πιθανότητες να έχουν προβλήματα υγείας, ελάχιστες αποταμιεύσεις και να εξαρτώνται από τα προγράμματα κοινωνικής ασφάλισης. «Μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι δεν μου άρεσε όταν η βρετανική εφημερίδα The Times έγραψε για τη νέα μου εταιρεία: “Κριστιάν Αμανπούρ, 60 ετών”. Την ίδια στιγμή, σκέφτηκα “για στάσου, δεν πειράζει. Καλά κάνουν” και ένιωσα ότι ένα ολόκληρο καινούργιο κεφάλαιο της ζωής μου ξεκίνησε», λέει η δημοσιογράφος, που αντικατέστησε πέρυσι τον Τσάρλι Ρόουζ στο δίκτυο PBS και γιόρτασε τα 61α της γενέθλια την περασμένη εβδομάδα. Παρά τον ενθουσιασμό της Αμανπούρ, όμως, τα πράγματα παραμένουν δύσκολα για τις ηλικιωμένες γυναίκες. Στον κινηματογράφο, μελέτη του USC από το 2017 έδειξε ότι μόλις 2,6% των ομιλούντων ρόλων περιήλθε σε γυναίκες άνω των 60 ετών, ενώ οι γυναίκες αυτές σπάνια εμφανίζονταν σε ρόλους ισχύος, όπως επικεφαλής εταιρειών.
Έντυπη καθημερινη.
