Το στόμα σου περιέχει πάνω από 700 γνωστά είδη βακτηρίων, καθώς και ζυμομύκητες, ιούς και ορισμένα πρωτόζωα. Αυτό είναι το στοματικό μικροβίωμα σου, και όπως το μικροβίωμα του εντέρου σου, τα βακτήρια στο στόμα παίζουν σημαντικό ρόλο στην υγεία σου.
Τι είναι το στοματικό μικροβίωμα;
Το στοματικό μικροβίωμα είναι η κοινότητα μικροσκοπικών οργανισμών, κυρίως βακτηρίων, που ζουν στο στόμα μας. Αποτελείται από δισεκατομμύρια μικρόβια, που ζουν σε διάφορες επιφάνειες στο στόμα, όπως τα δόντια, τα ούλα, τη γλώσσα και τον ουρανίσκο. Κάθε άτομο έχει το δικό του μοναδικό στοματικό μικροβίωμα, το οποίο διαμορφώνεται από διάφορους παράγοντες, όπως:
Η ηλικία
Η διατροφή
Η υγιεινή του στόματος
Η χρήση καπνού
Η λήψη φαρμάκων
Η κληρονομικότητα
Το στοματικό μικροβίωμα παίζει σημαντικό ρόλο στην υγεία του στόματος και του οργανισμού μας συνολικά. Έχει πολλές λειτουργίες, όπως:
Χώνεψη τροφών: Μερικά βακτήρια στο στόμα βοηθούν στην αποδόμηση των υδατανθράκων και άλλων τροφών.
Προστασία από παθογόνους οργανισμούς: Το υγιές στοματικό μικροβίωμα δημιουργεί ένα εμπόδιο για τα επιβλαβή βακτήρια, εμποδίζοντάς τα να προκαλέσουν λοιμώξεις.
Ρύθμιση του ανοσοποιητικού συστήματος: Το στοματικό μικροβίωμα αλληλεπιδρά με το ανοσοποιητικό σύστημα και βοηθά στην προστασία από φλεγμονές και ασθένειες.
Παραγωγή βιταμινών: Μερικά βακτήρια στο στόμα παράγουν βιταμίνες που είναι απαραίτητες για την υγεία.
Διαταραχές στο στοματικό μικροβίωμα μπορούν να οδηγήσουν σε διάφορα στοματικά προβλήματα, όπως:
Ουλίτιδα
Περιοδοντίτιδα
Φθορές στα δόντια
Κακή αναπνοή
Χειλίτιδα
Μυκητιάσεις
Με ποιες παθήσεις συνδέεται το στοματικό μικροβίωμα;
Μερικές από τις πιο συχνές ασθένειες που προκαλούνται από αλλαγές στο στοματικό μικροβίωμα είναι η τερηδόνα και η ουλίτιδα. Αλλά όλο και περισσότερα στοιχεία και σύμφωνα με άρθρο στο The Conversation δείχνουν ότι το μικροβίωμα του στόματος συνδέεται επίσης με πολλές άλλες σοβαρές παθήσεις υγείας που συμβαίνουν σε άλλα μέρη του σώματος.
- Παθήσεις του αναπνευστικού
Δεδομένου ότι η αναπνευστική οδός ξεκινά από το στόμα και τελειώνει στους πνεύμονες, ίσως δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι μια υπερανάπτυξη του στοματικού μικροβιώματος μπορεί να οδηγήσει στην εισπνοή αυτών των μικροβίων στους πνεύμονες.
Αυτό μπορεί συνήθως να οδηγήσει σε λοιμώξεις όπως η πνευμονία, μια συχνά θανατηφόρα ασθένεια στους ηλικιωμένους που έχει συνδεθεί με κακή στοματική υγιεινή, οδηγώντας σε υπερανάπτυξη στοματικών βακτηρίων όπως ο Streptococcus pneumoniae και ο Haemophilus influenzae.
Έρευνες έχουν δείξει ακόμη ότι η στοματική υγιεινή και ο επαγγελματικός οδοντιατρικός καθαρισμός σε οίκους φροντίδας ηλικιωμένων μπορεί να μειώσει τον αριθμό των περιπτώσεων πνευμονίας κατά ένα τρίτο.
Η κακή στοματική υγεία έχει επίσης συνδεθεί με τη χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια και την κακή αναπνευστική λειτουργία, και αυτό συνδέεται με αλλαγές στο στοματικό μικροβίωμα.
- Καρδιοπάθειες
Μία από τις πιο συχνές ασθένειες του μικροβιώματος του στόματος είναι η ουλίτιδα και κατ επέκταση η περιοδοντίτιδα. Αυτή είναι μια καταστροφική φλεγμονώδης απόκριση που καταστρέφει τα οστά και τους ιστούς που υποστηρίζουν τα δόντια, με αποτέλεσμα την απώλεια δοντιών. Αυτή η ασθένεια προκαλείται από την υπερανάπτυξη των βακτηρίων που ευδοκιμούν στη σχισμή μεταξύ των ούλων και των δοντιών λόγω κακής στοματικής υγιεινής.
Αλλά αυτό που προβληματίζει τους ερευνητές εδώ και χρόνια είναι οι ισχυρές συσχετίσεις μεταξύ της ουλίτιδας, της περιοδοντίτιδας και των καρδιαγγειακών παθήσεων.
Η σύνδεση μπορεί να οφείλεται σε κοινούς παράγοντες κινδύνου. Για παράδειγμα, η ουλίτιδα και η καρδιακή νόσος είναι και οι δύο πιο συχνές στους καπνιστές. Άλλοι έχουν θεωρήσει ότι τα βακτήρια της ουλίτιδας μπορεί να ταξιδέψουν στην καρδιά και να προκαλέσουν μόλυνση.
Η ουλίτιδα πυροδοτεί επίσης μια ισχυρή φλεγμονώδη ανοσοαπόκριση. Η φλεγμονή είναι ο τρόπος με τον οποίο το σώμα αντιμετωπίζει τις λοιμώξεις. Έχει ως αποτέλεσμα την παραγωγή ανοσοκυττάρων και χημικών σημάτων που καταπολεμούν τη μόλυνση. Αλλά η υπερβολική φλεγμονή μπορεί να είναι επιζήμια. Ορισμένοι ερευνητές πιστεύουν ότι η φλεγμονή που προκαλείται από την ουλίτιδα θα μπορούσε να βλάψει το καρδιαγγειακό σύστημα.
Μελέτη έδειξε ότι η θεραπεία της ουλίτιδας μείωσε τα επίπεδα φλεγμονής στην κυκλοφορία του αίματος και βελτίωσε σημαντικά τη λειτουργία των αρτηριών. Άλλες μελέτες έχουν επίσης δείξει ότι η θεραπεία της ουλίτιδας μειώνει τα συνολικά επίπεδα φλεγμονής στο σώμα.
Αυτές οι μελέτες δείχνουν πώς μια ασθένεια στο στόμα μπορεί να έχει σημαντικές επιπτώσεις στη λειτουργία των ιστών σε άλλα μέρη του σώματος. Και λαμβάνοντας υπόψη ότι πολλοί άνθρωποι ζουν με νόσους όπως ουλίτιδα και περιοδοντίτιδα χωρίς θεραπεία για δεκαετίες, οι πιθανότητες για μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην υγεία είναι σημαντικές.
- Καρκίνος του παχέος εντέρου
Τα στοματικά βακτήρια είναι γνωστό ότι ταξιδεύουν μέσω του στομάχου και στο έντερο. Γενικά, τα στοματικά μικρόβια δεν προσαρμόζονται σε αυτό το περιβάλλον και συνήθως εξαφανίζονται. Αλλά το 2014, δύο μελέτες έδειξαν ότι σε καρκίνους του εντέρου βρέθηκε σε μεγάλο βαθμό ένα είδος βακτηριδίου που ονομάζεται Fusobacterium, ένα gram-αρνητικό αναερόβιο βακτήριο πανταχού παρόν στη στοματική κοιλότητα.
Και οι δύο μελέτες έδειξαν επίσης ότι το Fusobacterium έχει υψηλή συγγένεια με τα κακοήθη καρκινικά κύτταρα. Αυτό συμβαίνει επειδή η επιφάνεια των καρκινικών κυττάρων επιτρέπει στο βακτήριο να προσκολλάται και να εισβάλλει στον όγκο.
Η έρευνα έχει δείξει ότι οι ασθενείς με καρκίνο του παχέος εντέρου που έχουν το βακτήριο Fusobacterium στο έντερό τους δεν ανταποκρίνονται καλώς στη χημειοθεραπεία και έχουν μικρότερο προσδόκιμο ζωής σε σύγκριση με εκείνους που δεν το έχουν. Οι όγκοι που έχουν μολυνθεί με το Fusobacterium είναι πιο επιθετικοί και επομένως είναι πιο πιθανό να κάνουν μετάσταση σε σύγκριση με εκείνους που δεν έχουν μολυνθεί από τα βακτήρια.
Οι έρευνες συνεχίζονται σε αυτό το πεδίο. Όσοι διατρέχουν κίνδυνο καρκίνου του εντέρου θα μπορούσαν να εμβολιαστούν εναντίον αυτού του στοματικού μικροβίου.
- Νόσος Αλτσχάϊμερ
Ένας από τους πιο αμφιλεγόμενους δεσμούς μεταξύ της στοματικής υγείας και της νόσου περιλαμβάνει τη νόσο Αλτσχάιμερ.
Η χρόνια ουλίτιδα έχει συσχετιστεί με μεγαλύτερη γνωστική έκπτωση σε άτομα με νόσο Αλτσχάιμερ. Όμως, δεδομένου ότι τόσο η ουλίτιδα όσο και το Αλτσχάιμερ συνδέονται με τη γήρανση, είναι δύσκολο να προσδιοριστεί εάν υπάρχει σαφής σχέση αιτίου-αποτελέσματος.
Ωστόσο το 2019, οι ερευνητές παρουσίασαν στοιχεία ότι οι εγκέφαλοι των ατόμων με νόσο του Αλτσχάιμερ αποικίστηκαν με P gingivalis – ένα από τα κύρια βακτήρια που προκαλούν ουλίτιδα. Η ιδέα ότι ο εγκέφαλος, ένα συνήθως αποστειρωμένο μέρος του σώματος, θα μπορούσε να μολυνθεί από στοματικά βακτήρια εξακολουθεί να είναι πολύ αμφιλεγόμενη και απαιτεί περαιτέρω έρευνα.
Όπως και με τις καρδιακές παθήσεις, η φλεγμονή που προκαλείται από την ουλίτιδα έχει επίσης προταθεί ως παράγοντας κινδύνου για το Αλτσχάιμερ σε ασθενείς με κακή στοματική υγεία.
Καλή στοματική υγιεινή = υγεία και πρόληψη
Τα καλά νέα είναι ότι έχεις τη δύναμη να διαχειριστείς το στοματικό μικροβίωμα και να προλάβεις τις ασθένειες που σχετίζονται με αυτό.
Απαραίτητο το πρόγραμμα στοματικής υγιεινής: Αυτό περιλαμβάνει βούρτσισμα δύο φορές την ημέρα και χρήση οδοντικού νήματος για τον έλεγχο της πλάκας και τη μείωση της συχνότητας εμφάνισης τερηδόνας και ουλίτιδας.
Διακοπή καπνίσματος: Μπορεί να μειώσει σημαντικά τις πιθανότητές να αναπτύξεις ουλίτιδα.
Τακτικός οδοντιατρικός έλεγχος: Αξίζει να επισκέπτεσαι τον οδοντίατρό σου κάθε έξι μήνες για επαγγελματικό καθαρισμό και συμβουλές προσωπικής στοματικής υγιεινής.
