Εἰς τὴν φετινὴν τακτικὴν συνεδρίασιν τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῶν Ἐπισκόπων τῆς Σερβικῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, ὁ λαός ἡμῶν καὶ ἡ Ἐκκλησία ἐν τῷ Κοσόβῳ καὶ τῇ Μετόχια ἦσαν ἐπίκεντρον ἰδιαίτερης προσοχῆς.
Κατὰ τὴν διάρκειαν τοῦ προηγουμένου ἔτους, κατεγράφησαν πολλαὶ ἐπιθέσεις εἰς τὸν λαὸν ἡμῶν, εἰς ἐκκλησίες, οἰκίας καὶ περιουσίας Σέρβων ἐν τῷ Κοσόβῳ καὶ τῇ Μετόχια.
Τοῦτο ὤδηγησε εἰς ἤρεμον ἀλλ’ ἀποφασιστικὴν διαμαρτυρίαν ἐκ μέρους τῶν Σέρβων τῶν Σερβικῶν δήμων ἐν τῷ Βορείῳ Κοσόβῳ, οἵτινες ἀπέχουσιν ἀπὸ τὰ Κοσοβαρικὰ θεσμικὰ ὄργανα μέχρι τὴν ἴδρυσιν τῆς Κοινότητος τῶν Σερβικῶν Δήμων κατὰ τὰς συμφωνίας τὰς ἤδη ἐπιτευχθείσας καὶ ὑπογεγραμμένας μετὰ τῆς Πρίστινα, ὑπὸ τὴν αἰγίδα τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἕνωσης ἐν ταῖς Βρυξέλλαις τῷ 2013 καὶ τῷ 2015.
Ἡ Σερβικὴ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία πάντοτε ἐπεδίωξε τὴν ἐπίλυσιν πάντων τῶν προβλημάτων ἐν τῷ Κοσόβῳ καὶ τῇ Μετόχια διὰ τῆς εἰρήνης καὶ διαλόγου, καὶ τῆς προαγωγῆς τῆς εἰρηνικῆς συνύπαρξης τῶν Σέρβων, τῶν Αλβανῶν, καὶ πάντων τῶν λοιπῶν λαῶν οἰκούντων ἐν τῇ περιοχῇ.
Ἐν ταῖς συνεδρίαις τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῶν Ἐπισκόπων κατὰ τὰ προηγούμενα ἔτη, ἡ Ἐκκλησία ἡμῶν διέκρινεν μετὰ σαφήνειας καὶ ἀδιαμφισβήτητος, καὶ τοῦτο πράττει καὶ ἐν τῇ φετινῇ συνεδρίᾳ, ὅτι ἡ ἀποδοχὴ τῆς αὐτοπροαγγελθείσης ἀνεξαρτησίας τοῦ Κοσόβου καὶ τῆς Μετόχιας, ἐμμέσως ἢ ἄμεσα, de facto ἢ de jure, ἂν ἦν ἐν ἀπευθείᾳ ἀντιφάσει πρὸς τὸ διεθνὲς δίκαιον, βασιζόμενον ἐπὶ τῷ Χάρτῃ τῶν Ἑνωμένων Ἐθνῶν καὶ ἑτέροις παγκοσμίως ἀποδεκτοῖς πράξεσι καὶ ἀρχαῖς.
Τοιαύτη στάσις ὑστερεῖ τῆς ὑποστηρίξεως τοῦ Συμβουλίου Ἀσφαλείας τῶν Ἑνωμένων Ἐθνῶν καὶ τῆς πλειονότητος τῶν χωρῶν παγκοσμίως, συμπεριλαμβανομένων πέντε κρατῶν, μελῶν τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἕνωσης.
Ἡ στάσις αὕτη ἂν οἱκονομοῖτο ἀναπόφευκτα εἰς αὔξησιν τῆς μετανάστευσης τοῦ Σερβικοῦ λαοῦ καὶ οὐ μόνον ἂν ἔθετεν εἰς κίνδυνον τὴν εἰρηνικὴν συνύπαρξιν πάντων, ἀνεξαρτήτως τῆς ἐθνικῆς καταγωγῆς καὶ τῆς πίστεως των, ἀλλ’ ἂν ἀπειλοῦσε καὶ τὴν αὐτὴν ὑπάρξιν τοῦ λαοῦ ἡμῶν εἰς τὰς πατρογονικὰς αὐτῶν χώρας.
Τὰς λύσεις θὰ πρέπει λοιπὸν νὰ ζητεῖται μόνον εἰς τὸν σεβασμὸν τῶν ἀρχῶν αἳ ἰσχύουσιν ἰσότιμα πρὸς πάντας παγκοσμίως.
Τὸ συντριπτικώτερον ἔνδειγμα τούτου εἰσὶν αἱ πρόσφαται ἐπιθετικαὶ ἔρρησις τῶν ἐξουσιῶν τῆς Πρίστινας κατὰ τῆς Σερβικῆς κοινότητος καὶ τῆς Ἐκκλησίας ἡμῶν, αἳ ἤγαγον εἰς τὸ ἐλάχιστον δυνατὸν ἐπίπεδον τῶν σχέσεων ἐξ ἔτους 1999.
Ἀποφάσεις λαμβάνονται αἳ βαθύτατα διχάζουσι τοὺς πολίτας τοῦ Κοσόβου καὶ τῆς Μετόχιας καὶ προκαλοῦσιν ἄπροσθέτως ἔντασιν μεταξὺ τῶν ἐθνῶν καὶ περιφερειακὴν ἀστάθειαν, ἅτις, μακροπρόθεσμα, φορτίζει σημαντικῶς τὴν ζωὴν τοῦ λαοῦ ἡμῶν καὶ τῆς Ἐκκλησίας ἡμῶν.
Δῆλον ἐστὶν ὅτι τὸ σκοπὸν τῶν θεσμῶν τῶν πολιτικών τοῦ Κοσόβου εἶναι νὰ κτίσουν ἔνα ἐθνικῶς Ἀλβανικὸν Κόσοβο, ἔνθα ἑλευθέρα καὶ κανονικὴ ζωὴ γιὰ τοὺς Σέρβους θὰ ἦν δύσκολον νὰ ἐπιτευχθεί.
Ἡ Ἐκκλησία, κατὰ τὴν παροκειμένην, καταδικάζει πάσας τὰς ἐπιθέσεις ἐπὶ τοῦ Σερβικοῦ λαοῦ, τῶν ἱερῶν ναῶν αὐτῶν, καὶ τῆς περιουσίας αὐτῶν, μάλιστα δὲ τὰς τρομοκρατικὰς ἔνοπλας ἐπιθέσεις εἰς μεμονωμένους Σέρβους, περιλαμβανομένων τῶν παιδίων, καὶ τὰς κρυφὰς καταλόγους ἐπὶ τῶν ὁποίων Σέρβοι συλλαμβάνονται καὶ κρατοῦνται, μέχρις καὶ πρώην μέλη τῆς ἀστυνομίας τοῦ Κοσόβου.
Ἐπιπλέον, πραγματοποιεῖται παράνομη ἐξαγορά γῆς ἡ ὁποία ἀνήκει εἰς Σέρβους, μετὰ τοῦ σκοποῦ τῆς ἐπιβολῆς ἐπιπλέον πιέσεως ἐπ’ αὐτοῖς καὶ τῆς ἐξαναγκασμοῦ αὐτῶν εἰς μετανάστευσιν.
Ἡ Σύνοδος αἰτεῖ ἵνα οἱ δράσται τούτων τῶν πράξεων ἐνωπίον τοῦ δικαίου ἀποδοθῶσι καὶ ἵνα πάντες οἱ ἐν κινδύνῳ προστατευθῶσι.
Ἡ Σερβικὴ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία ἐυρίσκεται ἐν πολύ δύσκολη καταστάσει.
Τοῦτο ἐπιβεβαιώνεται ἀπό δηλώσεις διεθνῶν ἀξιωματούχων καὶ ἐπώνυμων ὀργανώσεων αἳ ἀσχολοῦνται μετὰ τῆς προστασίας τῶν θρησκευτικῶν δικαιωμάτων καὶ ἐλευθεριῶν.
Πέραν ἐκ μιᾶς σειρᾶς ἐπιθέσεων εἰς τὰς ναούς ἡμῶν καὶ ἐμποδίων εἰς τὴν κανονικὴν διαδικασίαν ἀποκαταστάσεως δεκάδων τῶν ἱερῶν ναῶν ἡμῶν, οἳ ἐβλάφησαν ἢ κατεστράφησαν κυρίως ἐν τῇ περιόδῳ ἀπό τὸ 1999 ἔως τὸ 2004, ἡ ζωὴ τῶν μοναστηρίων καὶ ἐνοριῶν ἡμῶν σφοδρῶς ἐπιβαρύνεται.
Αἱ κοσοβαρικαὶ ἀλβανικαὶ αὐθόριται ἐνήρξαντο πλείονα διαδικασίας μετὰ σκοποῦ τῆς μεταβολῆς καὶ τῆς ἀναερμηνείας τῶν ὑπαρχόντων νόμων, οἳ εἶχον εἰσάξει ἔνθετας ἐγγυήσεις πρὸς προστασία τῶν περιουσιακῶν καὶ οἰκονομικῶν δικαιωμάτων, καὶ οἵτινες ἐπιτρέπουν τὴν αὐτοβιωσιμότητα τῶν μοναστηρίων ἡμῶν.
Ὑψηλοὶ ἀξιωματοῦχοι τῶν Κοσοβαρικῶν Ἀλβανῶν, κατὰ κανόνα, οὔτε δέχονται τὸ ὄνομα τῆς Ἐκκλησίας ἡμῶν τὸ ἐπισήμως ἀναγνωρισμένον καὶ ἐπιβεβαιωμένον ὑπὸ τοῦ κοσοβαρικοῦ νόμου, οὔτε δέχονται τὰς ἐγγυήσεις τὰς ἐντεταμένας ἐν τοῖς νόμοις.
Πάντα ταῦτα ἀπειλοῦνται μεταβαίνειν εἰς ἄλλα ἀυθαιρετικὰ μέτρα τὰ ὁποῖα ἂν δυναίμεθα κινδυνεύειν τὴν πνευματικὴν ἡμῶν ἀποστολήν καὶ τὴν διατήρησιν τῆς ταυτότητος τοῦ σερβικοῦ λαοῦ ἐν τῷ Κοσόβῳ καὶ τῇ Μετόχια.
Διὰ ταύτην τὴν αἰτίαν, ἡ Ἱερὰ Σύνοδος τῶν Ἐπισκόπων ἐπισημαίνει ἐπί τοσοῦτον τὴν ἀνάγκην νὰ ἀφιερωθῇ ἡ μέγιστη προσοχὴ εἰς τὰ ζητήματα ταῦτα ὅταν ζητεῖται λύσεις εἰς τὰ προβλήματα ἐν τῷ Κοσόβῳ καὶ τῇ Μετόχια: ἡ διατήρησις τῆς ταυτότητος καὶ τῆς ἐκκλησιαστικῆς ὀργανώσεως τῆς Σερβικῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας ἐν τῷ Κοσόβῳ καὶ τῇ Μετόχια, ἡ πρόληψις τοῦ ἱστορικοῦ ἐπαναθεωρητισμοῦ, ἡ διατήρησις τῆς περιουσίας τῆς Ἐκκλησίας ἡμῶν, καὶ ἡ δημιουργία συνθηκῶν πρὸς τὴν ἐπιστροφὴν τῆς ἁρπαγείσης ἢ ὑποσχεθείσης περιουσίας, διατηροῦντες τὰς οἰκονομικὰς ὠφελείας αἵτινες ἐπιτρέπουν τὴν κανονικὴν λειτουργίαν τῶν μοναστηρίων ἡμῶν καὶ τῆς Ἱερᾶς Μητρόπολης Ράσκας καὶ Πρίζρένης ὡς συνόλου.
Παρ’ ὅλα ταῦτα, πολλὰ μοναστήρια, ἐκκλησίαι, καὶ οἰκογένειαι οὐκ εἰσὶν οἰκονομικῶς ἀειφόροι καὶ δύνανται νὰ ἐπιβιώσωσι μόνον μετὰ τὴν βοήθειαν τῆς Σερβικῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, διὰ τῆς δωρεᾶς καὶ τῆς ἀναπτύξεως γεωργικῶν καὶ ἄλλων δραστηριοτήτων αἵτινες χρηματοδοτοῦσι τὴν ζωὴν τῶν ἁγίων τόπων ἡμῶν καὶ Της Ἱερατικής Σχολής ἐν Πρίζρεν, ἐπιτρέπουσι τὴν υποδοχὴν προσκυνητῶν καὶ ξένων, καὶ ὑποστηρίζουσι τὸ ἔργον τῶν ἐκκλησιαστικῶν φιλανθρωπικῶν κουζινῶν.
Ἐμφατικῶς τονίζεται ὅτι ἡ Ἐκκλησία ἡμῶν ἐν Κοσόβῳ καὶ Μετόχια χρειάζεται πολὺ πιὸ ἐνεργήτικην διεθνῆ προστασίαν ἀπὸ τὴν διακριτικὴν συμπεριφορὰν τῶν κοσοβαρικῶν θεσμῶν, μαζὶ μὲ ἐνισχυμένες διεθνεῖς ἐγγυήσεις καὶ ἀποτελεσματικὴν ἐπιβλέψιν, προκειμένου νὰ προληφθοῦν πᾶσαι δυναταὶ καταχρήσεις καὶ νὰ ἐποπτευθῇ ἡ ἐφαρμογὴ τῶν νόμων καὶ τῶν δικαστικῶν ἀποφάσεων, αἵτινες δεν πρέπει νὰ ἑρμηνεύονται ἀυθαίρετα, νὰ μεταβάλλονται ἢ νὰ καταργοῦνται ὁλοκληρωτικῶς, πάντα εἰς βάρος τῆς Ἐκκλησίας ἡμῶν.
Ἐπὶ αἰῶνες, ἡ Σερβικὴ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία ἦτο ἡ κεντρικὴ στήριξις τοῦ λαοῦ ἡμῶν ἐν Κοσόβῳ καὶ Μετόχια καὶ ὁ κύριος παράγων τῆς ἑνότητός του, ἀποβίωσης καὶ διατηρήσεως ταῦτης τῆς ἐθνικῆς, πνε ματικῆς καὶ πολιτιστικῆς τοῦ ταυτότητος. Χωρὶς τὴν ἰδιαίτερην προστασίαν τῆς Ἐκκλησίας, ἡ ὑπόστασις τοῦ λαοῦ ἡμῶν καὶ ἡ ἐπιστροφὴ τῶν ἐκδιωγμένων δεν θὰ ἦτο ποτὲ δυνατή.
Ἐπομένως, ἡ μέριμνα γιὰ τὰ δικαιώματα τοῦ Σερβικοῦ λαοῦ ἐν Κοσόβῳ καὶ Μετόχια εἶναι ἀχώριστη ἀπὸ τὴν προστασίαν τῶν βασικῶν δικαιωμάτων καὶ ἀναγκῶν τῆς Σερβικῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, ἥτις ζεῖ ὑπὸ ἐξαιρετικῶς δυσχερέστατες συνθήκες γιὰ τὰ περασμένα εἴκοσι τέσσερα ἔτη, ὑφισταμένη ἐπιθέσεις καὶ διάφορες μορφὲς παραβιάσεων τῶν βασικῶν θρησκευτικῶν, περιουσιακῶν, πολιτικῶν καὶ ἀνθρωπίνων δικαιωμάτων.
Υποστηρίζουσα τὸν διάλογον καὶ τὴν εἰρηνικὴν ἐπίλυσιν παντὸς προβλήματος ἐν Κοσόβῳ καὶ Μετόχια, ἡ Σερβικὴ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία θέλει νὰ προσφέρῃ τὴν ἰδίαν συνεισφορὰν εἰς τὴν ἐξέλιξιν τῶν διακοινοτικῶν σχέσεων καὶ τὴν συνεργασίαν μετὰ ἄλλων ἐκκλησιῶν καὶ θρησκευτικῶν κοινοτήτων.
Ἡ Ἐκκλησία ἡμῶν στοχεύει δὲ καὶ εἰς τὸν ἐνεργὸν συμμετοχὴν εἰς τὴν δημιουργίαν συνθηκῶν γιὰ ἐλεύθερον καὶ ἀσφαλῆ βίον τόσον γιὰ τὸν Σερβικὸν ὡς καὶ γιὰ τὸν Ἀλβανικὸν λαόν, ὡς καὶ πᾶσαις ταῖς θρησκευτικαῖς καὶ ἐθνικαῖς κοινότησιν ἐν Κοσόβῳ καὶ Μετόχια, καὶ πανταχοῦ εἰς τὸν κόσμον.
Ἐπαναλαμβάνουσα τὴν θέσιν της κατὰ παντὸς διαχωρισμοῦ τοῦ Κοσόβου και Μετόχιας ἀπὸ τὴν Σερβίαν, ἡ Ἱερᾶ Σύνοδος ἀπευθύνει ἔκκλησιν τόσον πρὸς τοὺς Ἀλβανούς ὡς καὶ πρὸς τοὺς Σέρβους νὰ ἐπιλύσουν τὰς δυσκολίας τους μετὰ τὸ πνεῦμα της συγγνώμης καὶ τοῦ ἀλληλοσεβασμοῦ.
Τοῦτο ἔχει ἐξαιρετικὴν σημασίαν, καθότι εἶναι θέλημα τοῦ Θεοῦ γιὰ τὰ δύο ἔθνη νὰ μοιράζωνται τὸν αὐτὸν χῶρον διαβίωσης ἐν Κόσοβο καὶ Μετόχια.
Πιοτέρως, ἡ Ἱερᾶ Σύνοδος ἐπικαλεῖται τοὺς Ἀλβανούς της περιοχῆς, ὅπου ἀποτελοῦνται ἐν πλειονοψηφία, νὰ προσπαθήσουν πάντα νὰ επιτύχουν τὸ μέγιστον ἀλληλοσεβασμὸ καὶ ἀλληλοφιλία πρὸς τὸ κοινὸν ὄφελος τοῦ πιο εἶρηνικoύ καὶ καλοῦ βίου πάντων τῶν πολιτῶν τοῦ Κοσόβου καὶ τῆς Μετόχιας. Πάντα τὰ προβλήματα ἐν ταῖς αμοιβαίες σχέσεις μποροῦν καὶ πρέπει νὰ ἐπιλυθοῦν μέσῳ τοῦ διαλόγου.
Μἐ πίστη πιστεύοντες ὅτι ἡ συνύπαρξη Σέρβων καὶ Ἀλβανῶν ἐν τῷ Κοσόβῳ δὲν εἶναι ἀπλῶς δυνατή, ἀλλὰ καὶ ἀναγκαία, ἐπειδὴ ὁ Θεὸς μᾶς ἤγαγεν εἰς ἀλληλοσυμβίωσιν.
Προσευχόμεθα, λοιπόν, πρὸς τὸν Κύριον νὰ ἐπικρατῇ εἰρήνη ἐν Κόσοβο καὶ Μετόχια καὶ νὰ διαμορφωθεῖ ἕνας εἶρηνικός βίος για πάντας τοὺς ἐνοικοῦντας τὴν αυτήν την περιοχήν.
