Τα όνειρα στην ελληνιστική ποίηση από τη σκοπιά της ψυχολογικής κατάστασης του λογοτεχνικού χαρακτήρα, όπως αυτή παρουσιάζεται από τον ποιητή είναι το αντικείμενο της ερευνητικής εργασίας της Δήμητρας Καραμήτσου, υποτρόφου του προγράμματος του ΑΠΘ και του Κέντρου Ελληνικού Σπουδών του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ στον τομέα των Κλασικών Σπουδών. Αναλύοντας τρία όνειρα ηρωίδων της ελληνιστικής ποίησης, η υποψήφια διδάκτωρ του Τμήματος Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ, ανιχνεύει τον ποιητικό ρόλο που εξυπηρετούν.
Το όνειρο της Μήδειας στο έπος Αργοναυτικά του Απολλώνιου του Ρόδιου, με πρωταγωνιστές την ίδια και τον Ιάσονα, έχει τον ποιητικό ρόλο της εξωτερίκευσης του σύνθετου ψυχισμού της. Στο επύλλιο Ευρώπη του Μόσχου η Ευρώπη ονειρεύεται να τη διεκδικούν δύο ήπειροι με τη μορφή γυναικών. Το όνειρό της χρησιμοποιείται ως λογοτεχνικό εργαλείο προώθησης της πλοκής.
Στη Μεγάρα του Μόσχου το όνειρο της μητέρας του Ηρακλή, Αλκμήνης, είναι το ποιητικό μέσο που σκοπό έχει να τονίσει τη δική της οπτική όσον αφορά τα γεγονότα που θα συμβούν στο μέλλον.
Στην ελληνιστική ποίηση η προέλευση του ονείρου είναι ψυχολογική, το μυαλό και η ψυχή δίνουν το ερέθισμα δημιουργίας του, ενώ εξωτερικοί παράγοντες, όπως οι θεοί και οι υπερφυσικές δυνάμεις παρεμβαίνουν σε μικρότερο βαθμό, σύμφωνα με την ερευνητική εργασία.
Οι ποιητές της ελληνιστικής εποχής αποδέχονται ότι τα όνειρα δεν αποτελούν εξωτερικά μηνύματα, αλλά είναι προϊόντα του ανθρώπινου ψυχισμού, σύμφωνα με την έρευνα στην οποία εξετάζεται η επίδραση που είχαν οι απόψεις του Αριστοτέλη στην περιγραφή των ονείρων στην ποίηση της συγκεκριμένης περιόδου.
Σημαντικό ρόλο στη διαφοροποίηση που αφορά την προέλευση των ονείρων φαίνεται να έπαιξε ο Αριστοτέλης, ο οποίος στο έργο του "Περί Ενυπνίων" υποστηρίζει ότι το άτομο που ονειρεύεται δεν είναι ένας παθητικός δέκτης των ονείρων που προέρχονται από έξω, αλλά τα όνειρά του είναι προϊόν της ψυχής του, αναφέρεται στη μελέτη.
Στην ελληνιστική ποίηση η σχέση ανάμεσα στη δημιουργία των ονείρων και στη συναισθηματική κατάσταση του λογοτεχνικού χαρακτήρα είναι στενή. Και στις τρεις περιπτώσεις που εξετάζονται στην ερευνητική εργασία. τα όνειρα είναι δημιουργήματα του ψυχισμού, των φόβων, των ανησυχιών και των σκέψεων των ηρωϊδων και αναπαριστούν επιθυμίες που εκπληρώνονται σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό.
Βασικές φροϋδικές θεωρίες όπως αναφέρονται στο έργο του θεμελιωτή της ψυχαναλυτικής σχολής "Η Ερμηνεία των Ονείρων" που θα μπορούσαν να εντοπιστούν στην ανάλυση των ονείρων της ελληνιστικής ποίησης και πιο συγκεκριμένα στα τρία έργα είναι ότι το περιεχόμενο των ονείρων επηρεάζεται από τα βιώματα της προηγούμενης μέρας, τις σκέψεις, τις ανησυχίες και ότι το όνειρο αποτελεί εκπλήρωση των επιθυμιών του ατόμου που ονειρεύεται η ψυχή του οποίου είναι αποδεσμευμένη από περιορισμούς και δημιουργεί εικόνες ελεύθερα. Μία σύγχρονη προσέγγιση θα άνοιγε νέους δρόμους ανάγνωσης και ερμηνείας στην ελληνιστική ποίηση, συμπεραίνει η Δήμητρα Καραμήτσου.
Οι εργασίες της Δήμητρας Καραμήτσου και άλλων δύο υποτρόφων των Ερευνητικών Υποτροφιών του Κέντρου Ελληνικών Σπουδών Ελλάδος του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ, σε συνεργασία με τον Τομέα Κλασικών Σπουδών του ΑΠΘ (CHS Fellowships in collaboration with AUTH’s Department of Classics), του Άγγελου Μπούφαλη και της Αποστολίας Αλεπίδου, παρουσιάστηκαν σήμερα, στη διάρκεια εκδήλωσης με θέμα: "Με τη Ματιά των Ερευνητών" που διοργανώθηκε στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης. Το πρόγραμμα προσφέρει σε ετήσια βάση μέχρι τρεις ερευνητικές υποτροφίες, διάρκειας ενός έτους, σε διδάκτορες του Τομέα Κλασικών Σπουδών του ΑΠΘ.
Στόχος του προγράμματος ερευνητικών υποτροφιών, όπως τόνισε ο εκπρόσωπος του Κέντρου Ελληνικών Σπουδών Ελλάδος του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ, καθηγητής του Τμήματος Φιλολογίας του ΑΠΘ, Χρήστος Τσάγγαλης είναι να δοθεί η ευκαιρία σε νέους ερευνητές, να συνεχίσουν, να εντατικοποιήσουν ή να επιστρέψουν στην έρευνα των Κλασικών Σπουδών.
Ανακοινώνοντας τον τρίτο κύκλο του προγράμματος ο κ. Τσάγγαλης, τόνισε ότι το Κέντρο Ελληνικών Σπουδών είναι ένα διεθνές Κέντρο του Χάρβαρντ που συνενώνει τις ανθρωπιστικές επιδιώξεις του Κέντρου Ελληνικών Σπουδών της Ουάσινγκτον με τη γενέτειρα του ελληνισμού και πρόσθεσε ότι στους στόχους του είναι να ξεκινήσει ένα ακόμη ερευνητικό πρόγραμμα στη Θεσσαλονίκη στον τομέα των Κλασικών Σπουδών.
(ΑΠΕ-ΜΠΕ)
